Συνέντευξη - Δήμητρα Στάικου

Η Δήμητρα Στάικου ήρθε με φόρα και δύναμη από την Θεσσαλονίκη και κατάφερε σε τέσσερα μόλις χρόνια να κάνει αισθητή την παρουσία της στα θεατρικά δρώμενα της Αθήνας.  Με σπουδές στην νομική σχολή αλλά και στην υποκριτική, είναι μια κοπέλα που παρ'όλο το νεαρό της ηλικίας της δεν εφησυχάζεται αλλά δοκιμάζεται σε νέα πράγματα όπως η συγγραφή και εν τέλει δικαιώνεται. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι το δεύτερο θεατρικό της έργο και μας έδωσε το έναυσμα για μια συζήτηση -που προσωπικά απόλαυσα πάρα πολύ- και την ευχαριστούμε γι αυτό.  Είναι δύσκολο να βρεις ανθρώπους με τόση ειλικρίνεια και τόση καθαρότητα στην ψυχή και στην σκέψη τους. Ελπίζουμε να την απολαύσετε.

-Πες μου δύο λόγια για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Το φαινόμενο του Θερμοκηπίου παίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Φούρνος κάθε Δευτέρα και Τρίτη μέχρι τις 10 Απριλίου.  Φέτος η σκηνοθεσία είναι δική μου, άλλαξε και το καστ, παίζουν οι Σίβη Σιδέρη, η Μαρία Μαυροματάκη, ο Θανάσης Παπαγεωργίου και η Μάρα Μαντζάρη. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα έργο που αρχικά έχει να κάνει με τις σχέσεις που έχουν όλοι οι άνθρωποι με τους γονείς τους.  Αφορά μία γυναίκα μεγάλης ηλικίας που αποφασίζει να φύγει από το σπίτι της καθώς εκεί αισθάνεται ότι δεν της φέρονται σωστά και δεν της δίνουν την πρέπουσα σημασία και να πάει να ζήσει ελεύθερη και μόνη στο εξοχικό της στην Ραφήνα.  Και μια νεότερη γυναίκα προσπαθεί να την πείσει για να την επαναφέρει στο σπίτι.  Η μεγαλύτερη γυναίκα δεν την αναγνωρίζει ενώ η μικρότερη της φέρεται σαν να είναι κόρη της.  Το θέμα του έργου αρχικά είναι η νόσος του Αλτσχάιμερ και ότι τελικά σε έναν τόσο τρελό κόσμο ποιος είναι ο τρελός τελικά; Αυτός που έχει την ταμπέλα που λέει μη κοινωνικώς αποδεκτά πράγματα ή αυτοί που προσπαθούν να είναι σωστοί στα θέλω της κοινωνίας και κάποια στιγμή τους τη βαράει και αρχίζουν και αλλάζουν;  Οι ήρωες είναι σαν να είναι φυτά μέσα σε ένα οικοσύστημα το οποίο είναι επηρεασμένο από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και αντιδρούν όλοι λίγο λογικά, λίγο περίεργα, λίγο παράλογα και μπαίνουν σε μία διαδικασία να ανακαλύψουν τι φταίει τελικά για την ζωή τους, κατηγορώντας όλους τους άλλους εκτός από τον ίδιο τους τον εαυτό.

-Τι διαφορές έχει το πρώτο από το δεύτερο ανέβασμα;
Το δεύτερο είναι πιο δικό μου έργο, έχει περισσότερα κομμάτια του εαυτού μου, έχουν γίνει προσθήκες και στο κείμενο και είναι περισσότερο αυτά που ήθελα να πω και δεν είχα συνειδητοποιήσει πέρυσι.  Αποφάσισα να το σκηνοθετήσω εγώ γιατί ήθελα να αλλάξω κάποια πράγματα στο τρόπο που ανέβηκε οπτικά και αισθητικά γιατί όσο περνάει ο καιρός και έχεις αλλάξει και εσύ ο ίδιος μέσα σου, ανακαλύπτεις πράγματα και στο έργο που έχεις γράψει που πρέπει να αλλάξουν.

-Στο έργο υπάρχει ένας έντονος σαρκασμός απέναντι στην εξουσία, κυρίως στην θρησκευτική και στην εξουσία της αστυνομίας.
Νομίζω ότι αυτό είναι καθαρά έργο της Δήμητρας, οι άνθρωποι έχουμε μία ψευδαίσθηση ασφάλειας απέναντι στην εκκλησία και στην αστυνομία.  Δεν θέλω να λειτουργώ ισοπεδωτικά αλλά αυτές οι μορφές εξουσίας είναι περισσότερο κατασκευασμένες μορφές ασφάλειας ενώ τις περισσότερες φορές δεν καταφέρνουν να το πραγματοποιήσουν.  Η εξουσία και η θρησκευτική και η αστυνομική δεν θεωρώ ότι είναι άκαμπτες.  Ένα από τα πράγματα το οποίο σατιρίζει το κείμενο είναι ότι έναν μικρό κλέφτη που θα κλέψει για την καθημερινή του επιβίωση θα τον συλλάβουν ενώ έναν μεγάλο που κλέβει εκατομμύρια όχι.  Δεν κατακρίνω τους ανθρώπους που βρίσκουν ασφάλεια στην εξουσία αλλά τουλάχιστον ας έχουν μία κριτική ματιά απέναντί της. Η θρησκεία είναι για να δίνει ελπίδα, ο φανατισμός μέσα στην θρησκεία είναι το πρόβλημα.

-Ως προς την σχέση μάνας κόρης υπάρχουν βιωματικά στοιχεία ή θες να ξορκίσεις τους φόβους σου ως προς τη σχέση σου με το δικό σου παιδί στο μέλλον;
Δεν ξέρω στο μέλλον αν θα κάνω δικά μου παιδιά οπότε δεν νομίζω ότι περνάνε οι φόβοι μου ή ότι φοβάμαι κάτι. Την μητέρα μου την έχασα πριν λίγα χρόνια οπότε δεν πρόλαβα να αρχίσω να της μοιάζω να γίνομαι εκείνη.  Το έργο αφορά μεγαλύτερες ηλικιακά γυναίκες από ότι εγώ με την μητέρα μου.  Πιστεύω όμως ότι όλα είναι ένας φαύλος κύκλος στην ζωή και οι συμπεριφορές των γονιών μας που προσπαθούμε να αποφύγουμε τελικά ασυνείδητα αρχίζουμε να τους μοιάζουμε.  Νομίζω ότι σε γενικές γραμμές δεν έχει βιωματικά στοιχεία.

-Τα πρόσωπα του έργου υπήρχαν στο μυαλό σου από την αρχή της δημιουργίας του ή σου προεκύψαν στη συνέχεια;
Όχι δεν υπήρχε τίποτα στο μυαλό μου από την αρχή εκτός από τους ρόλους της μάνας και της κόρης.  Ο αστυνόμος, ο παπάς και η μικρή κοπέλα εμφανίστηκαν γιατί όσο έγραφα άρχισα να περνάω εγώ καλά και να χρειάζομαι κάτι παραπάνω για να διασκεδάσω.  Οι ρόλοι του παπά και του αστυνόμου δεν θα μπορούσαν να είχαν ερμηνευτεί από κανέναν άλλον καλύτερα εκτός του Θανάση Παπαγεωργίου ο οποίος είναι ένας εξαιρετικός κωμικός που φέρει την στόφα ενός παλιού κωμικού ηθοποιού.

-Οπότε όταν ξεκινάς να γράφεις δεν έχεις προεπιλέξει την διαδρομή που θα ακολουθήσουν οι ήρωές σου;
Όχι γιατί ακόμα δεν είμαι τόσο οργανωτική.  Θεωρώ ότι και στο θέατρο και στη ζωή υπάρχουν ανατροπές και εκπλήξεις.  Επίσης κάποιες φορές κάποιος ηθοποιός έχει να προτείνει κάτι καλύτερο από την αρχική προσέγγιση οπότε δημιουργούνται καινούρια δεδομένα και μ'αρέσει όταν γράφω να υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης ακόμα και για μένα.

-Όταν γράφεις ένα έργο έχεις γνώμονα την επιτυχία ή να εξωτερικεύσεις περισσότερο το εσωτερικό σου κόσμο;
Δεν σκέφτομαι καθόλου την επιτυχία παρά μόνο να βγάλω από μέσα μου αυτά που θέλω να πω.  Χαίρομαι μόνο όταν ακούω από κάποιον ότι αυτό με άγγιξε ή ότι εκεί βρήκα τον εαυτό μου.  Εκεί πραγματικά χαίρομαι αλλά ποτέ δεν ξεκινάω έτσι

-Αισθάνεσαι τυχερή που και τα δύο θεατρικά σου έργα έχουν βρει το δρόμο για το σανίδι;
Δεν αισθάνομαι τυχερή γιατί όταν κάτι το κυνηγάς γίνεται.  Τυχερή αισθάνομαι ως προς τους ηθοποιούς μου γιατί ήταν ακριβώς αυτοί που σκέφτηκα για το ανέβασμα. Τυχερή νιώθω επίσης για το πως το ανέβασαν αυτοί οι ηθοποιοί αλλά και για τις καλές κριτικές που παίρνει το έργο.

-Δεν είναι ρίσκο για μία τόσο νέα δημιουργό να ανεβάσει το δικό της έργο;
Νιώθω ασφάλεια να ανεβάζω δικό μου έργο γιατί θεωρώ ότι το γράψιμο είναι ένα από τα δυνατά μου σημεία με βάση και τα σχόλια τα οποία έχω εισπράξει μέχρι τώρα.  Καμιά φορά οι νέοι άνθρωποι έχουν φρέσκιες ιδέες.  Ρίσκο είναι προς το οικονομικό κυρίως.  Ρίσκο είναι το θέατρο γενικότερα γιατί δεν είσαι δημόσιος υπάλληλος να έχεις την ασφάλειά σου.  Δεν θεωρώ ότι ένας άνθρωπος ρισκάρει με το να ανεβάσει το δικό του έργο.  Θεωρώ λίγο ρατσιστικό να θεωρούμε ότι κάποιος πρέπει να βγάλει άσπρες τρίχες για να θεωρηθεί συγγραφέας γιατί και ένας νέος άνθρωπος μπορεί να έχει ιδέες που μπορεί να τις τεκμηριώσει με ένα σωστό γράψιμο.

-Πως νιώθεις όταν βλέπεις το έργο σου πάνω στην σκηνή;
Έχω νιώσει και άσχημα αλλά έχω νιώσει και υπέροχα.  Ειδικά φέτος νιώθω υπέροχα και με την διανομή και με το θέατρο και με το σύνολο της παράστασης.

-Και όταν πρέπει να εγκαταλείψεις τους ρόλους που δημιούργησες;
Εκείνη την ώρα νομίζω ότι είναι σαν τους ανθρώπους που τους είχαμε κάποτε εραστές και κάποια στιγμή ο καιρός τα φέρνει έτσι και χωρίζεις χωρίς να έχει συμβεί κάτι, χωρίς να έχεις πικρία μέσα σου και έτσι αισθάνεσαι όμορφα και τους θυμάσαι με νοσταλγία.

-Ποιους θεατρικούς συγγραφείς έχεις ως πρότυπα;
Αγαπημένοι μου είναι ο Βασίλης Κατσικονούρης και η Λένα Κιτσοπούλου. Από ξένους συγγραφείς μ΄αρέσει ο Μπέκετ ο Ιονέσκο και η Σάρα Κέιν.

-Συνεπώς αυτοί έχουν επηρεάσει και την γραφή σου;
Δεν το ξέρω. Ασυνείδητα ίσως γιατί αυτά που γράφουμε είναι πράγματα που μας αρέσουν κοντά στην αισθητική μας.

-Ποια στοιχεία κάνουν ένα θεατρικό έργο "καλό έργο";
Νομίζω το να το θυμάσαι μετά από καιρό, να θυμάσαι τα ονόματα των ηρώων, να σε έχει αγγίξει να σου θυμίζει κάτι από σένα.  Ένα καλό θεατρικό έργο σε κάνει να βλέπεις μέσα του κομμάτια του εαυτού σου.

-Πόσο έχει αλλάξει το νεοελληνικό θέατρο τα τελευταία χρόνια;
Νομίζω ότι έχει αλλάξει προς το καλύτερο.  Έχει βγει από αυτές τις φόρμες, τις παλιές τις περιγραφικές, τα γλυκερά, τα συναισθηματικά.  Νομίζω ότι είναι ένα θέατρο που έχει προσαρμοστεί στην γενιά της κρίσης.  Όταν δεν υπάρχει ασφάλεια γύρω σου, υπάρχουν ισχυρότερες κοινωνικές δονήσεις.  Τα έργα που γράφονται από νέα παιδιά έχουν φρεσκάδα, νέες ιδέες, και είναι ένα σάλπισμα για να μην πέσουμε στην αδράνεια και για να γίνουμε πιο τολμηροί.

-Τι σε δυσκόλεψε στο ανέβασμα του έργου;
Εξωτερικοί κυρίως παράγοντες. Στο πρώτο θέατρο που ανέβηκε ήταν κακή συνεργασία και ενώ υπήρχαν συμβόλαια ανέβηκαν μόνο τέσσερις παραστάσεις.

-Ένα από τα μηνύματα που πήρα από το έργο είναι ότι ποτέ δεν είναι αργά για ένα νέο ξεκίνημα και να κυνηγήσεις τα όνειρά σου.  Αυτό το έργο είναι ένα νέοξεκίνημα για σένα;
Είναι περισσότερο μια τακτοποίηση σκέψεων παρά ένα νέο ξεκίνημα.  Οτι ποτέ δεν είναι αργά το πιστεύω και στην προσωπική μου ζωή όπως και ότι κάθε τέλος είναι και μια νέα αρχή και όταν και αν γίνει πρέπει να πηγαίνουμε παρακάτω. The show must go on - Θεωρώ ότι η ζωή είναι ένα show και πρέπει να συνεχιστεί.  Μέσα από το έργο προσπαθώ να παρακινήσω και τους θεατές και τον εαυτό μου για να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας.

-Απολαμβάνεις περισσότερο την συγγραφή ή την υποκριτική;
Την συγγραφή και την σκηνοθεσία που θα ήθελα κιόλας να την σπουδάσω.

-Νιώθεις ανασφάλεια μέσα σε έναν τόσο ανταγωνιστικό χώρο;
Σίγουρα νιώθω αλλά όσο μεγαλώνω αρχίζει και μετριάζει αυτό μέσα μου. Παλαιότερα ένιωθα ότι πρέπει να αποδείξω πράγματα για μένα ενώ τώρα λειτουργώ περισσότερο με το να κάνω πράγματα για να περνάω καλά και όχι για να δουν οι άλλοι αν είμαι σημαντική.  Ανασφάλεια νιώθω γενικότερα για το αν θα πετύχω καθώς και για την οικονομική αβεβαιότητα που υπάρχει στο χώρο.

-Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Να συμμετέχω σε ωραίες δουλειές ανθρώπων που με εμπνέουν καλλιτεχνικά και αισθητικά και να ζω έντονα με τους ανθρώπους που έχω επιλέξει να είναι στην ζωή μου.

Πείτε μου κάτι που σας έμαθε η ζωή και δεν πρέπει να ξεχάσω κι εγώ ποτέ στη δική μου;
Ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί και ότι δεν πρέπει να κρίνουμε εξ ιδίων τα αλλότρια

Πληροφορίες για την παράσταση στον παρακάτω σύνδεσμο: http://quintatheater.blogspot.gr/2018/03/blog-post_18.html#more

Του Περικλή Μπίκου, 28/3/18