Η Άποψή μας για την Παράσταση “Ο Άνθρωπος Ελέφαντας” του Bernard Pomerance στον Πολυχώρο “VAULT Theatre Plus”.

Ο Νεοϋορκέζος συγγραφέας και ποιητής Μπέρναρντ Πόμερανς, βαθιά επhρεασμένος από τους Μπρεχτ  και Ο΄Νήλ, παρέδωσε στο θεατρικό κοινό ένα έργο που του χάρισε πολλά βραβεία κι ευτύχισε να το δει να παίζεται σε μερικά από τα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, όπως στο Broadway της Νέας Υόρκης, καθώς και το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου.

Η πραγματική ιστορία του Πόμερανς αφηγείται την ζωή του Τζων Μέρικ, ενός ανθρώπου, που είχε την ατυχία να γεννηθεί στο Λονδίνο της Βικτωριανής Εποχής, με μία ακραία σωματική παραμόρφωση.  Πρόβλημα, που τον ανάγκασε να ζήσει μια ζωή απάνθρωπη, δίπλα σε ανθρώπους που όχι μόνο δεν τον συμπόνεσαν, αλλά τον εκμεταλλεύτηκαν κιόλας.  Βορά στην αχόρταγη ανθρώπινη περιέργεια, ο Μέρικ αποτέλεσε τη μεγάλη ατραξιόν ενός περιοδεύοντος θιάσου και του επιχειρηματία του, που επιδείνκυε με καμάρι το εύρημά του!

Το έργο αποτελεί ύμνο στην ανθρωπιά και τη μεγαλοψυχία, μιας κι ο Μέρικ βρήκε τελικά το φύλακα άγγελό του, στο πρόσωπο του γιατρού Τριβς, που τον απομόνωσε από τα περίεργα και αδηφάγα βλέμματα, αντιλήφθηκε τη δύναμη του μυαλού του και τη μεγάλη επιθυμία του για αγάπη και του χάρισε απλόχερα μια ζωή (δυστυχώς πολύ σύντομη), με αξιοπρέπεια και σεβασμό.

Εξαιρετικά τα σκηνοθετικά ερεθίσματα από τον Κοραή Δαμάτη.  Ήδη από την έναρξη της παράστασης γνωρίζαμε ότι κάτι μοναδικά όμορφο θα συμβεί.  Η μουσική υπόκρουση (του Μάνου Αντωνιάδη) σε συνδυασμό με τον παιχνιδίζοντα φωτισμό (από τον ίδιο τον σκηνοθέτη) και την παρουσία των φωτόσπαθων (κατασκευής Χρήστου Σάλεμ), μας έδωσε αμέσως το στίγμα του νοσηρού περιβάλλοντος του ήρωα (Δημήτρης Καρατζιάς).  Η έξοδός του δε στη σκηνή, έγινε ακριβώς την ώρα που η αγωνία (για το αποτρόπαιο θέαμα που θ΄ακολουθούσε) είχε κορυφωθεί.  Στην προσέγγιση του Δαμάτη, δεν απαιτήθηκε καλλιτεχνικό μακιγιάζ σώματος στον Καρατζιά, αντικατοπτρίζοντας έτσι την παραμόρφωσή του μέσα από μια αλλόκοτη φυσικότητα!  Καθοδήγησε σωστά τον ήρωά του, ώστε η στάση και οι κινήσεις του σώματος, σε συνδυασμό με τις συρμάτινες κατασκευές, να παραπέμπουν μεν στην ογκολιθική δυσμορφία του, αλλά να εμβαθύνουν κυρίως στον πόνο και την αγωνία της ψυχής.  Όλο το σετ ήταν απλό, επιτρέποντας στο κοινό να εστιάσει στην ιστορία και τους πρωταγωνιστές της.

Ο Δημήτρης Καρατζιάς αποποιήθηκε ιπποτικά κάθε άλλο ρόλο και αφοσιώθηκε απερίσπαστος στην απόδοση της ψυχοσύνθεσης, της απεριόριστης μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης του Μέρικ.  Για την ερμηνεία του αυτή, ο Καρατζιάς περιέβαλε το ρόλο με λεπτότητα, ευγένεια κι ευπρέπεια, ακόμη και στη σκηνή της πιο ανθρώπινης γεννετικά παρόρμησης.  Όμως, αυτό που πραγματικά έκανε την απόδοσή του αλησμόνητη ήταν η σωματική του καταπόνηση.  Όχι μόνο διατήρησε – καθ΄όλη τη διάρκεια της παράστασης – μία στάση σώματος εξαιρετικά περίεργη και δυσάρεστη (με ότι αυτό συνεπάγεται μυοσκελετικά), αλλά υιοθέτησε και μια δυσκολία στην εκφορά κι άρθρωση του λόγου, για να αναπαράγει πιστά τον τρόπο ομιλίας του Μέρικ.  Σε συνδυασμό με τη συρμάτινη μάσκα, είναι βέβαιο ότι ο Καρατζιάς κατέβαλε αξιοθαύμαστη υπερ-προσπάθεια!

Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα ο κατά τ΄ άλλα συμπαθητικός γιατρός Τρίβς του Περικλή Μοσχολιδάκη.  Πολύ ρεαλιστική προσέγγιση από τον αγαπημένο σκηνοθέτη και ηθοποιό.  Μας άφησε πολλά περιθώρια να επεξεργαστούμε το δίπολο της συμπεριφοράς του ρόλου του.  Ήταν η αγάπη του και η συμπόνοια για τον άνθρωπο Μέρικ ή η δική του υποσυνείδητη (ή και συνειδητή) θέληση για φήμη και υψηλές κρατικές επιχορηγήσεις;  Μας άφησε, τεχνηέντως, ερωτηματικά για τη μικρή κόκκινη γραμμή, που διαχωρίζει σε ανάλογες καταστάσεις τις θέσεις της κοινωνίας (και της θρησκείας πιθανότατα) από αυτές της επιστήμης.

Αισθητή έκαναν την παρουσία τους και οι Μαρία Καβουκίδου, Στέλιος Καλαϊτζής και Μιχάλης Καλιότσος, στους τρεις κύριους ρόλους τους, ως κα Κένταλ, Ρος και Καρλ Γκομ, αντίστοιχα.  Η κα Κένταλ, η όμορφη ηθοποιός, ήταν ο άνθρωπος που έδωσε στον Μέρικ ένα ψήγμα αισιοδοξίας ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί – κάποτε – ένας φυσιολογικός άνθρωπος.  Η Καβουκίδου κατάφερε με το παιχνίδι της με τον Μέρικ να μας προσφέρει μια έντονη συναισθηματική εμπειρία.  Τη συμπαθήσαμε για τη γενναιοδωρία της ψυχής της.  Στον αντίποδα των συναισθημάτων ο Ρος, ο μάνατζερ του Μέρικ στο τσίρκο.  Ο Στέλιος Καλαϊτζής απέδωσε επιτυχώς έναν από τους πιο αντιπαθητικούς ρόλους του έργου.  Έκανε τον άνθρωπο που εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο έναν άλλον άνθρωπο με σωματική αναπηρία και πονεμένη ψυχή.  Ο Καλαϊτζής, με το προσωπείο του Ρος, πέτυχε με ιδιαίτερη ευκολία τις διακυμάνσεις στη συμπεριφορά του γλοιώδη Ρος.  Η πολύ ευγενική φυσιογνωμία του Καλαϊτζή ήρθε σε απόλυτη αντίθεση με τη μάσκα του.  Και κάπου ανάμεσα στους δύο προηγούμενους χαρακτήρες (από άποψη εκδήλωσης συναισθημάτων προς τον Μέρικ), βρίσκεται ο Καρλ Γκομ, ο Διευθυντής του νοσοκομείου.  Ο Καλιότσος, με απόλυτη συνέπεια στη στάση του σώματος και την ένταση της φωνής του, μας δίνει να καταλάβουμε ότι η φήμη του νοσοκομείου του και η κρατική χρηματοδότηση φαίνονται σπουδαιότερα γι΄αυτόν.  Είναι ιδιαίτερα φειδωλός στα συναισθήματά του προς τον άτυχο άνδρα, αλλά δεν παραβλέπει τις πνευματικές του ικανότητες.
Στο υπόλοιπο καστ, οι Αντώνης Καραθανασόπουλος και Σοφία Ρουβά ερμήνευσαν με επιτυχία τους μικρότερους – πολύ χαρακτηριστικούς – ρόλους τους.

Η μουσική της παράστασης, άλλοτε με τη μελαγχολική υφή της κι άλλοτε με τα δυνατά crescendo της, αποτέλεσε άλλη μια επίδειξη της μουσικής δύναμης και ποιότητας του Μάνου Αντωνιάδη.  Ακολούθησε την ένταση όλων των συναισθημάτων και στο τέλος, στη λύτρωση, νοιώσαμε τη θεραπευτική επίδρασή της!  Ο υποτονικός φωτισμός και το παιχνίδισμα των σκιών (καθ΄όλη της διάρκεια της παράστασης) από τον ίδιο το Σκηνοθέτη Κοραή Δαμάτη, έδειναν την αύρα της τραγωδίας.  Όλα τα κουστούμια και τα σκηνικά (πάλι του Κοραή Δαμάτη) ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά και παρέπεμπαν με ακρίβεια στην εποχή.  Όσο για τις μάσκες, ήταν όλες εικαστικά καταπληκτικές!  Φανταστική δουλειά τόσο από την Ελένη Σούμη όσο και από τον Σωκράτη Παπαδόπουλο, που είχε την ευθύνη της ιδιαίτερης κι επιβλητικής συρμάτινης δημιουργίας, που έφερε πάνω του ο Δημήτρης Καρατζιάς και η οποία είχε πολύ υψηλό συντελεστή συμμετοχής στην τελική, θετικότατη αξιολόγηση της παράστασης.

Η ζωή καθόρισε την πορεία του φτωχού και άτυχου Τζον Μέρικ.  Στην εκ διαμέτρου αντίθετη θέση, ο Δημήτρης Καρατζιάς, με τις επιλογές και τις συνεργασίες του, καθορίζει την πορεία του Πολυχώρου Vault Theatre Plus, που κάθε φορά μας χαρίζει στιγμές απόλυτης θεατρικής απόλαυσης!

Της Βικτώριας Πέππα 05/11/2019