Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2019

Συνέντευξη - Γρηγόρης Χατζάκης

Ο Γρηγόρης Χατζάκης είναι ένας σκηνοθέτης με μια ιδιαίτερη σουρεαλιστική ματιά και με πολύ χιούμορ.  Τα τελευταία 3 χρόνια μαζί με τον Χρήστο Καπενή έχουν δημιουργήσει την θεατρική μπάντα των Ginger Creepers και έχουν δημιουργήσει μια σειρά από παραστάσεις με έντονο πειραματικό ύφος.

Αυτό τον χειμώνα ανέλαβαν την καλλιτεχνική διεύθυνση του χώρου Θέατρο ΔΕΚΑΤΕΣΣΕΡΑ και ετοιμάζουν το νέο project της ομάδας την παράσταση «Mr Leonard».  Με αφορμή αυτά τα 2 γεγονότα βρεθήκαμε ένα Αυγουστιάτικο βράδυ και είχαμε μια πολύ όμορφη συζήτηση εφ’ όλης της ύλης.

Με δεδομένο ότι σκηνοθετείς αλλά και παίζεις στις παραστάσεις, αισθάνεσαι περισσότερο σκηνοθέτης ή ηθοποιός; 
Σαφώς και θεωρώ περισσότερο τον εαυτό μου σκηνοθέτη.  Αν και μου αρέσει να παίζω σε περιπτώσεις όπως αυτές με τον Χρήστο Καπενή (Ginger Creepers).  Μέχρι εκεί όμως.  Και τη σχολή (Νεο Eλληνικό Θέατρο του Γ. Αρμένη) την τελείωσα με στόχο τη σκηνοθεσία μιας και δεν υπήρχε κάτι άλλο σχετικό.  Θεώρησα καλό να πάω να σπουδάσω σε μια σχολή υποκριτικής.  Βασική μου όμως κλίση και δουλειά είναι η σκηνοθεσία.

Οπότε δεν θα ήθελες να σε σκηνοθετήσει κάποιος άλλος;
Θα το έκανα σε περιπτώσεις πολύ συγκεκριμένες. Δεν έχω πρόβλημα αλλά δεν με ιντριγκάρει τόσο.  Θα το έκανα αν ήταν κάτι που με αφορά προσωπικά, όπως στο πλαίσιο της ομάδας, και όχι απλά για να παίξω.

Με τους G.C. μπήκατε σε νέα μονοπάτια εξερεύνησης θεατρικών κειμένων τελείως διαφορετικών από ότι είχες κάνει μέχρι τώρα.  Τι ερωτήματα ήρθαν να βάλουν οι G.C. αλλά και τι απαντήσεις να δώσουν;
Οι προηγούμενες παραστάσεις ανήκαν σε διαφορετικές κατηγορίες.  Υπήρχαν παραστάσεις που ήταν αμιγώς πειραματικές υπήρχαν παραστάσεις που ήταν πιο ανοιχτές και πιο κωμικές ενδεχομένως.  Πάντα προσπαθούσα να έχουν κάτι διαφορετικό γιατί βαριέμαι την θεατρική ρουτίνα.  Πάντα με ενδιέφερε το πιο ερευνητικό. Το σημαντικό με τους G.C. είναι ότι υπάρχει μια πιο προσωπική και διαπροσωπική αναζήτηση.  Είναι ευκολότερο να δοκιμάζεις πράγματα όταν δεν έχεις την τυποποίηση, και την σφραγίδα κάποιου είδους. Υπάρχει ένα άνοιγμα σε έναν πιο κοινό διάλογο αλλά και μία γενικότερη αναζήτηση πάνω στο ίδιο το θέατρο, στη θέση που έχει αυτή την στιγμή αλλά και στο πώς μπορεί να εξελιχθεί.  Είμαστε σαν μία μπάντα που “παίζει” και δοκιμάζει νέα πράγματα.  Επίσης είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι έχουμε την ελευθερία για δοκιμές μέσα από τους διακριτούς ρόλους που έχουμε και χωρίς την ανάγκη μεταξύ μας επεξήγησης.

Διαχωρίζεις το έργο σου σε προ G.C. και μετά G.C. εποχή;
Ναι και όχι. Υπάρχουν έργα που έχω ανεβάσει και έχουν κοντινή αισθητική ή θεατρική πρόθεση.  Από την άλλη αναγνωρίζω πολύ μεγάλη διαφορά στον τρόπο προσέγγισης. Επί της ουσίας δεν είναι άλλος Γρηγόρης και άλλος Χρήστος, αλλά ο Γρηγόρης και ο Χρήστος μαζί. Που μετακινεί ο ένας τον άλλον και μετακινούμαι και εγώ από μόνος μου, αφήνομαι να δω και να δοκιμάσω καινούργια πράγματα.  Αν έπρεπε να επιλέξω θα έλεγα ότι βρίσκω μεγάλη σιγουριά και ασφάλεια σε αυτή τη φάση.

Τι θέατρο θέλεις να κάνεις;
Θέλω να μην έχει ταμπέλες αυτό που θέλω να κάνω, άρα δεν ξέρω πώς λέγεται.  Να έχει στοιχεία που να με εκφράζουν όπως ο σουρεαλισμός, το χιούμορ, η αναζήτηση, το παράδοξο, αλλά κάτι που να μην κατηγοριοποιείται ακριβώς. Θέλω να είναι μια άλλη πτυχή της καθημερινής ρουτίνας, ένα άνοιγμα που υπάρχει στην καθημερινότητα αλλά δεν το είχαμε εντοπίσει.
Όταν είχαμε ξεκινήσει την συνεργασία με τον Χρήστο και ψάχναμε όνομα έπεσε κι η ιδέα να ονομάσουμε τη σύμπραξη, “θεατρική μπάντα” και όχι “ομάδα” επειδή ακριβώς δεν υπάρχει ο όρος και είναι κάτι που μας εκφράζει και τους δύο. Οι ομάδες γενικώς στο θέατρο προσπαθούν να κρατήσουν μία ταυτότητα αδιαφορώντας για το έργο που θα ανεβάσουν αρκεί να ταιριάζει στην ταυτότητά τους.  Εμείς εξαρχής αυτό που θέλαμε να κάνουμε είναι να μην κολλήσουμε σε ένα συγκεκριμένο είδος αλλά να παρακινούμε ο ένας τον άλλον να πηγαίνουμε παρακάτω και να δοκιμάζουμε νέα πράγματα ανοίκεια και σε εμάς. Ο διαφορετικός όρος δηλώνει την προσπάθεια να είναι διαφορετικό ακόμα και από μας.


Μπαίνετε στον 3ο χρόνο ζωής ως μπάντα.  Πόσο έχετε εξελιχθεί αυτά τα τρία χρόνια και που θέλετε να φτάσετε στο μέλλον;
Ότι θέλουμε να εξελιχθούμε είναι προφανές.  Σίγουρα αυτό που έχουμε πετύχει είναι να λειτουργούν τα πράγματα αβίαστα και πιο συντονισμένα. Ο στόχος παραμένει να εξερευνούμε τα διαπροσωπικά και θεατρικά τοπία και να κάνουμε παραστάσεις.

Υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία στις παραστάσεις σας όπως είναι ο ήχος, ξεκινώντας από το «μικροσκόπιο» και φτάνοντας τώρα στο «Leonard Cohen» 
Υπάρχει μια ιδιαίτερη αγάπη ως προς τον ήχο αλλά είναι περισσότερο συμπτωματικό.  Θέλουμε βέβαια να έχουν μια μουσικότητα οι παραστάσεις μας.  Το Γιβραλτάρ ήταν στημένο πάνω σε ραδιοφωνικό σταθμό, Ο Τζόαν Παντάν και οι θλιμμένοι τροπικοί βασιζόντουσαν σε μεγάλο μέρος στο κομμάτι που είχε γράψει ο Blaine L. Reininger (Tuxedomoon)...

Τι σας τράβηξε στο Leonard Cohen για να είναι το επόμενο έργο σας;
Στα περισσότερα έργα μας δεν έχουμε ξεκινήσει λέγοντας θέλουμε να κάνουμε αυτό ή να κάτσουμε να διαβάζουμε βιβλία και να πούμε αυτό θέλουμε.  Συνήθως έχουμε κάποιες ιδέες σημειωμένες που ο καιρός τις φέρνει στο προσκήνιο.  Μας ενδιαφέρει το εκάστοτε πρότζεκτ να μας κινητοποιεί ως ανθρώπους και να μας βάζει σε νέους δρόμους και διαδικασίες.  Ο Leonard ήταν πολύ συγκεκριμένη περίπτωση.  Εγώ έχω παθολογική ψύχωση με τον Cohen, είναι ο τύπος που μου διαλύει την ψυχή και έχω μια πολύ προσωπική σχέση με τα τραγούδια του.  Ο «Mr Leonard» ήρθε πολύ απλά.  Ήμασταν με τον Χρήστο σε ένα μπαρ όπου παίζει ένα τραγούδι του Cohen και ο Χρήστος γυρίζει και μου λέει γιατί δεν κάνουμε μία παράσταση για τον Cohen; Ήταν σαν ένα “δωράκι”: “να μπω στον κόσμο σου και να κατανοήσω τι σε γοητεύει στα τραγούδια του κι έπειτα ίσως να σου δώσω και μια δική μου οπτική”. Κάπως έτσι προέκυψε και κάπως έτσι προκύπτουν όλα.

Το κείμενο βασίζεται σε συγκεκριμένο ποιήμα, σε τραγούδια, ή στην ζωή του;
Υπάρχουν απειροελάχιστες αναφορές σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τραγούδια.  Στην πραγματικότητα αναφέρεται μόνο σε τραγούδια.  Ακόμα και οι ηρωίδες των τραγουδιών όπως η Σουζάν και η Μάριαν παρόλο που ξέρουμε ποιες είναι οι πραγματικές ιστορίες τους είναι κρατημένες στην ατμόσφαιρα που εκπέμπουν στο τραγούδι, όχι στην πραγματική τους υπόσταση.  Στην πραγματικότητα είναι περισσότερο μια προσπάθεια για να λειτουργήσει θεατρικά η αίσθηση που δημιουργούν τα τραγούδια.  Σαν παράλληλη μυθοπλασία.  Σαν μία κάμερα να παρακολουθεί το διπλανό δωμάτιο του Cohen αλλά να είναι εκεί και ταυτόχρονα να μην είναι. Ενώ περιμένεις να μάθεις τη ζωή του Cohen μπαίνεις σε έναν παράλληλο κόσμο που απουσιάζει και τον περιλαμβάνει ταυτόχρονα.

Από τα χρόνια της σχολής μέχρι σήμερα πόσο έχουν αλλάξει οι ιδέες σου και η φιλοσοφία σου για το θέατρο;
Είναι πολύ κλισέ αυτό που θα πω αλλά ισχύει.  Πάρα πολύ και καθόλου ταυτόχρονα.  Πάντα είχα την λογική της αναίρεσης αλλά και πάντα ήξερα στοχευμένα που ήθελα να κινηθώ και τι ήθελα να κάνω.  Τότε δεν ήξερα πως λειτουργούσε μέσα μου αυτή η αναίρεση ενώ τώρα είναι ξεκάθαρο και σαφές.  Οπότε δεν έχει καμία σχέση η εικόνα που είχα τότε για το θέατρο αλλά από την άλλη δεν μετακινήθηκα κιόλας από αυτό που πάντα ήθελα.

Πως προέκυψε η συνεργασία με τον χώρο Θέατρο Δεκατέσσερα;
Μιλήσαμε με τη Μαρία Αγγέλου που έχει τον χώρο, συναντηθήκαμε κάποια στιγμή που έψαχνε έναν άνθρωπο για να διαχειριστεί το θέατρο και να κάνει μία στροφή στον χώρο με αμιγώς θεατρικό προφίλ και με μεγάλη μας χαρά αποφασίσαμε να το κάνουμε.  Έχουμε την καλλιτεχνική διεύθυνση και μια γενικότερη εποπτεία και επιμέλεια.

Οι προϋποθέσεις για να συνεργαστεί κάποιος με τον χώρο;
Ο στόχος μας είναι να πάμε σε ένα ερευνητικό θέατρο ασχέτως του αν θα είναι εμπορικό η όχι.  Το σημαντικό είναι να γίνουν παραστάσεις που να έχουν ένα δικό τους στίγμα και μια δική τους ανάγνωση ακόμα και πάνω σε κλασικά έργα.  Όταν ανεβάσαμε το Έγκλημα και Τιμωρία δεν μας ενδιέφερε να αποδώσουμε το έργο καθ’ αυτό σκηνικά αλλά να τη δική μας θέση απέναντι στο Έγκλημα και Τιμωρία.  Γιατί μας αφορά το Έγκλημα και Τιμωρία, αλλά και πώς θα το αποδώσουμε.  Αυτό προσπαθούμε να βρούμε και με τις άλλες ομάδες, να υπάρχει μια κοινή έναρξη, μια κοινή ματιά απέναντι στις ιστορίες.

Είναι η δεύτερη φορά που καταπιάνεσαι με ένα δικό σου χώρο.
Είχαμε κάνει μια παράσταση τον Πουπουλένιο του MacDonagh σε έναν χώρο με εγκαταλελειμένα κτίρια του ΤEBE είχαμε ονομάσει τον χώρο ΚΤΗΡΙΟ γιατί ήταν ένα κτίριο με κλειστά γραφεία.  Είχαμε νοικιάσει τον χώρο για το ανέβασμα της συγκεκριμένης παράστασης γιατί έμπαινες σε ένα σκοτεινό βρώμικο διάδρομο και έφτανες στο τέλος στο χώρο της παράστασης σε ένα τελείως κόντρα clean cut περιβάλλον.  Κάποια στιγμή είχε έρθει ο Αντώνης Περιστεράκος του Faust να δει την παράσταση και μιλήσαμε για να κάνουμε κάτι μαζί και πάνω στις συζητήσεις αποφασίσαμε να κρατήσουμε τον συγκεκριμένο χώρο και να λειτουργήσει σαν πειραματικός πολυχώρος με παραστάσεις, μουσικά events και εκθέσεις, όπου είχα πάλι την ευθύνη για τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό.

Ο προγραμματισμός του χώρου πως ξεκινάει;
Ξεκινάει με το Έγκλημα και Τιμωρία για δεύτερο χρόνο τα Σαββατοκύριακα από την Κυριακή 6/10.  Δευτέρα 7/10 ξεκινάει το Σχόλιο για την Ηλέκτρα που επίσης είναι επανάληψη.  Μες στον Οκτώβρη θα ξεκινήσει Το Τέλος του Έρωτα σε σκηνοθεσία Αντρέα Κανελλόπουλου και θα συνεχιστεί μέχρι αρχές Γενάρη.  Είναι ένα βραβευμένο έργο που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα.  7/12 ξεκινάει το Mr Leonard με ειδικές προπαραστάσεις.

Ο απώτερος στόχος ποιος είναι για τον χώρο;
Ο απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί κάτι που θα είναι συνολικά κοινό ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε όλες οι ομάδες πάνω σε συγκεκριμένη θεματολογία σε πιο κοινή αναζήτηση, σε μια κοινή αισθητική.  Είναι πολύ θετικό ότι οι προτάσεις που έχουμε δεχτεί είναι πολύ κοντά στην δική μας φιλοσοφία και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο για το πλάνο που έχουμε να λειτουργήσει ακόμα πιο γρήγορα από όσο υπολογίζουμε.

Του Περικλή Μπίκου, 21/09/19

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου