Η Αγνή, κόρη του θεού Ίντρα, κορυφαίας θεότητας του Βεδικού πανθέου, κατεβαίνει στη Γη και μέσα από μια ονειρική ακολουθία γεγονότων, συναντά μια σειρά συμβολικών ανθρώπινων χαρακτήρων, με κεντρικές φιγούρες τον Αξιωματικό, τον Δικηγόρο και τον Ποιητή. Μέσα από την ύπαρξή της στον κόσμο των ανθρώπων και μέσα από τη σχέση της μαζί τους, βιώνει τα προβλήματα, τον πόνο και τη δυστυχία τους και εν τέλει συνειδητοποιεί ότι τα ανθρώπινα όντα είναι ανικανοποίητα, αξιολύπητα και καταδικασμένα. Πριν επιστρέψει στον ουρανό μοιράζεται με τον Ποιητή τη γεύση που της άφησε η επίγεια ζωή, καθώς και το απόκρυφο μυστικό της ύπαρξης.
Ο ρόλος της Αγνής γεννήθηκε μέσα από τα προσωπικά αδιέξοδα του Στρίντμπεργκ και αποτελεί προέκταση του ψυχισμού του. Το Ονειρόδραμα γράφεται σε μια ιδιαίτερα διαταραγμένη περίοδο της ζωής του, μετά από ένα ψυχωτικό επεισόδιο και από τον ίδιο τον συγγραφέα ονομάστηκε «το παιδί του μεγαλύτερού μου πόνου». Ο Στρίντμπεργκ βλέπει τον εαυτό του ως έναν διωκόμενο μάρτυρα. Η τραυματική του σχέση με το αντίθετο φύλο, που αναδείχθηκε ιδιαίτερα στα έως τότε έργα του, είναι εμφανής και στο Ονειρόδραμα. Το τραύμα του ξεκίνησε με το παρατσούκλι «ο γιος της δούλας» που του είχαν κολλήσει από τότε που ήταν παιδί λόγω της ιδιότητας της μητέρας του, συνεχίστηκε με τη σκληρή μητριά που έφερε ο πατέρας του μετά το θάνατο της μητέρας του, και κορυφώθηκε με τρεις ταραχώδεις του γάμους και –αντίστοιχα– διαζύγια.
Το έργο αντικατοπτρίζει την άποψη του συγγραφέα ότι η ζωή είναι μια ψευδαίσθηση, παρόμοια με ένα όνειρο. Για τη σύνθεσή του, ο Στρίντμπεργκ επηρεάζεται από τη θεωρία της ψυχανάλυσης του Φρόυντ, μεταφέροντας στο θέατρο τη δομή του ονείρου. «Η Ερμηνεία των Ονείρων», αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τα καλλιτεχνικά ρεύματα στο μεταίχμιο 19ου και 20ού αιώνα και πολλοί θεατρικοί συγγραφείς και δημιουργοί της τότε νέας τέχνης του κινηματογράφου, εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές μεθόδους αφήγησης και αναπαράστασης για να πειραματιστούν εφαρμόζοντας τις αρχές του ονείρου, όπως τις διδάσκει ο Φρόιντ. Το Ονειρόδραμα βρίθει συμβολισμών, αλληγοριών και υπερρεαλιστικών γεγονότων. Το πραγματικό και το φανταστικό δεν έχουν σαφή όρια. Είναι το πρώτο έργο γραμμένο σαν όνειρο, φέρνοντας στην επιφάνεια τον μυστικό, καταπιεσμένο και αποσιωπημένο κόσμο του υποσυνείδητου.
Οι επιδράσεις από τη μελέτη της ινδικής μυθολογίας και του ινδουισμού είναι επίσης εμφανείς στο Ονειρόδραμα. Όπως και σε άλλες θρησκείες, έτσι και στον Ινδουισμό συναντάται το μοτίβο της καθόδου μιας θεϊκής οντότητας στη γη, τον τόπο των βασάνων, του πόνου, τον τόπο της Πτώσης. Στην ινδουιστική θρησκεία περιγράφεται η κάθοδος της κόρης του θεού Ίντρα, Χαγιάντι, στη χριστιανική παράδοση η γέννηση του θεανθρώπου Ιησού και στην αρχαιοελληνική μυθολογία η σύγκρουση του τιτάνα Προμηθέα με τον ηγεμονικό Δία, στην προσπάθειά του να βοηθήσει τους ανθρώπους. Η Αγνή πέφτει στη γη για να γνωρίσει τον ανθρώπινο πόνο, τη δυστυχία της ανθρώπινης ύπαρξης, με σκοπό να μεταφέρει τα παράπονα των ανθρώπων στον θεό πατέρα της.
Τι είναι αυτό που καθιστά ένα έργο 117 χρονών επίκαιρο σήμερα; Η ανάγκη ίσως του ανθρώπου να ταξιδεύει, να χάνεται και να επαναπροσδιορίζεται. Η αιώνια ανάγκη του να βρει το νόημα της ύπαρξής του. Στο Ονειρόδραμα ο Στρίντμπεργκ γίνεται ο ίδιος πρωταγωνιστής και ταξιδεύει σε διάφορες στιγμές του παρελθόντος του. Μέσα από τους ήρωές του ονειρεύεται, συναναστρέφεται, συγκρούεται, αμφισβητεί, απορρίπτει και εξελίσσεται, προσπαθώντας να απαντήσει τα ερωτήματα που τον βασάνιζαν, ερωτήματα που όλοι μας έχουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας.
Το Ονειρόδραμα είναι ένα έργο-πρόκληση, δύσκολο τόσο στην ερμηνεία του όσο και στην αναπαράστασή του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι φορές που έχει ανέβει στην Ελλάδα είναι πολύ λίγες. Αποτελεί ένα αισθητικό παραλήρημα με γερό φιλοσοφικό υπόβαθρο και με πολλές δυνατότητες αναπαράστασης. Ένα έργο που σπάει τους ρεαλιστικούς αφηγηματικούς κανόνες και κινείται στο μεταίχμιο του παραλόγου και του εξπρεσιονισμού, του σουρεαλισμού και του ρεαλισμού. Αυτό όμως είναι και η μαγεία του. Και επιλέχθηκε να αναπαρασταθεί με κινητήριο μοχλό τα όνειρα, που έχουν τους δικούς τους κανόνες και τους δικούς τους κώδικες, αλλά διαθέτουν τη μαγεία να είναι αδέσμευτα, μοναδικά και πανανθρώπινα. Μπορεί να τους λείπει το χρώμα, αλλά είναι γεμάτα συναισθήματα, ιδέες και ποίηση, όπως αυτά ξεπηδούν και από τις εικόνες του έργου, την πορεία της Αγνής στη γη, την ύπαρξή της σε έναν ανθρώπινο κύκλο ζωής.
Οι τέσσερις ηθοποιοί ενσαρκώνουν τους 35 ρόλους μέσα σε ένα ονειρικό σύνολο από εικόνες, ήχους, μουσικές, σχήματα, φωνές, εναλλαγές ρόλων και αυτοσχεδιασμούς, δημιουργώντας ένα αισθητικό κράμα από αναμνήσεις, τόπους και φωνές. Η παράσταση χρησιμοποιεί ως μέσα την κινηματογραφική αισθητική, την ελευθερία του ονείρου, τη λυρικότητα, τη σωματικότητα, την ποιητικότητα και την αφαίρεση. Η Αγνή κινείται, σε κόσμους άλλοτε χαρούμενους και όμορφους, και άλλοτε σκοτεινούς και δυστοπικούς. Επειδή όμως τα όνειρα είναι συνήθως οδυνηρά παρά ευχάριστα, στο τέλος κυριαρχεί ένας εφιαλτικός τόνος μελαγχολίας, αλλά και ένας τόνος συμπόνιας και αισιοδοξίας για το ανθρώπινο είδος.
Η παράσταση αποτελείται από μία συνεχή ακολουθία εικόνων, ήχων, ιδεών, συναισθημάτων και μορφών που δημιουργούν μια αλλοπρόσαλλη αλλά καθαρή ιστορία, σαν ύπνος REM. Από την τριβή της καθημερινότητας στη μαγεία της ποίησης, από τη ζοφερή περιγραφή του Καθαρτηρίου στη διακωμώδηση της πνευματικής εξουσίας, από την κοινωνική κριτική της εκμετάλλευσης στη μεταφυσική αγωνία της σιωπής του θεού. Το τραγικό διαδέχεται το κωμικό, η βιαιότητα και η φθορά των σχέσεων διαδέχεται την ομορφιά και τον υπαρξιακό στοχασμό. Και καταλήγει σε ένα συνειδητό όνειρο του Ποιητή, ο οποίος προσπαθεί να αλλάξει τον κόσμο μέσα από την ποίησή του, με τη μικρή του δύναμη και, κυρίως, με την πολύτιμη βοήθεια της Αγνής, που η φωνή της είναι μια κραυγή μέσα στη βαθιά νύχτα των ανθρώπων. Ο κόσμος όμως θα αλλάξει μόνο αν ο Άνθρωπος πιστέψει στον εαυτό του, στην αλληλεγγύη, στην αγάπη, μόνο αν είναι σε συνεχή εγρήγορση και με τις αισθήσεις του οξυμένες.
Σκηνοθεσία: Νικόλας Μίχας
Παίζουν: Αγησίλαος Αλεξίου, Παναγιώτης Γαβρέλας, Δανάη Καλαχώρα, Τάσος Τσουκάλης
Μουσική: Τάσος Μπεκύρος
Κίνηση: Αντιγόνη Παπανικολάου
Σκηνικά- Κοστούμια: Πολυάννα Βλατή
Φωτισμοί: Μαριέττα Παυλάκη
Βοηθοί σκηνοθέτη: Γιάννης Τσούτσος, Σταύρος Ψυλλάκης
Φωτογραφίες: Γιώργος Σακελλαρίου
Παραγωγή: The Terra Incognita Art Company
Παραστάσεις: κάθε Τετάρτη και Πέμπτη από 31/1/2018, στις 21:00 στο Tempus Verum – Εν Αθήναις
Ιάκχου 19, Γκάζι
Τηλέφωνο: 210-3425170
e-mail: tempusverum@gmail.com https://www.instagram.com/tempusverum_enathines
Τιμές εισιτηρίων: € 12, 10
Διάρκεια: 90’ (χωρίς διάλειμμα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου